Monday, January 19, 2009

Uwodzenie - chcesz sie dowiedziec czegos ciekawego?

Z badan nad zachowaniem zwierzat dobrze wiadomo, ze jednym ze sposobow na lagodzenie agresji zwierzecia dominujacego jest nadanie sobie wygladu czegos mniejszego, a przez to mniej mu zagrazajacego. Gdy czuje sie ono mniej zagrozone przez nas, postrzega nas jako mniejsze wyzwanie dla jego nadrzednosci i tym samym nie czuje sie zmuszone do podjecia przeciw nam jakiejs akcji. Po prostu bedzie nas ignorowalo, jako ze znajdujemy sie ponizej niego, zarowno w przenosni jak i doslownie, a przeciez jesli jestesmy akurat zwierzeciem slabszym, o to nam wlasnie chodzi (przynajmniej w danej chwili). I dlatego u licznych gatunkow zwierzat mozna zaobserwowac pozy lagodzace, takie jak: najrozmaitsze rodzaje plaszczenia sie, kulenia, czolgania, garbienia sie oraz spuszczania oczu i glowy.
Podobnie jest u czlowieka. Gdy nie istnieja zadne nakazy formalne, reakcja przybiera zwierzeca forme plaszczenia sie nisko przy ziemi, ale w wielu sytuacjach reakcja czlowieka o nizszej kondycji przybrala formy wysoce wystylizowane, a owe stylizacje roznia sie znacznie w zaleznosci od miejsca i czasu. Nie znaczy to jednak, ze nie moga one podlegac analizie biologicznej - wszystkie, bez zadnych wyjatkow, maja wszak w sobie pewne podstawowe cechy, ktore w oczywisty sposob ujawniaja ich zwiazek z sygnalizujacym uleglosc zachowaniem u innych gatunkow zwierzat.
Najskrajniejsza forma poddanczego ponizenia ciala spotykana u czlowieka jest lezenie z twarza do ziemi. Wyjawszy pochowek w ziemi, nie mozna juz przyjac pozycji nizszej. Ale osoba dominujaca moze jeszcze wzmocnic efekt ponizenia, co zreszta czesto robi, przygladajac sie podleglemu z wysokosci jakiegos podestu lub tronu. Ten akt calkowitej sluzalczosci byl powszechnie i szeroko stosowany w starozytnych krolestwach - wykonywali go jency wobec swych zdobywcow, niewolnicy wobec wlascicieli i sluzacy wobec panow. Miedzy takim aktem a pozycja w pelni wyprostowana istnieje cala gama sformalizowanych sposobow wyrazania podleglosci. Przyjrzyjmy sie im pokrotce.

No comments: